บรรยายถึงตำนานเมืองระนองในสมัยโบราณ อาชีพราษฎรและการตั้งเจ้าภาษีแร่ดีบุก การยกเมืองระนองขึ้นเป็นเมืองจัตวา วิธีการปกครองหัวเมืองในสมัยนั้น ภาษีผลประโยชน์และการประมูลภาษี การตั้งข้าหลวงตรวจรับส่งเงินหลวง การรับเสด็จพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รวมทั้งสำเนาตราตั้งผู้ปกครองเมืองระนอง และลำดับวงศ์สกุล ณ ระนอง