ลายพระหัตถ์ สมเด็จพระบรมวงศ์เธอ กรมพระยานริศรานุวัติวงศ์ และ สมเด็จพระบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ จะเป็นการโต้ตอบของทั้งสองพระองค์ เล่มนี้จะกล่าวถึงในเรื่องทั่วไป เกี่ยวกับด้านประวัติศาสตร์บ้างเล็กน้อย โดยเริ่มต้นจากการแจ้งข่าวการสิ้นพระชนม์ของพระสัมพันธวงศ์เธอ พระองค์เจ้าพรรณราย เรื่องราวพระสงฆ์จากลังกาตามที่ปรากฏในหนังสือคำให้การชาวกรุงเก่า การตั้งข้อสังเกตเกี่ยวกับวรรณคดีที่แต่งขึ้นในสมัยกรุงศรีอยุธยา เช่น กาพย์เห่เรือ ทรงนิพนธ์โดยเจ้าฟ้าธรรมธิเบศร์หรือเจ้าฟ้ากุ้ง การก่อสร้างหรือบูรณะสถานที่ต่าง ๆ ในสมัยรัชกาลที่ 1-2 เปลี่ยนแปลงไปมากแต่ก็ยังเหลือเค้าโครงเดิมอยู่บ้าง นอกจากนี้ยังกล่าวถึงพระแก้วมรกต พระราชพิธีต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นในสมัยต้นรัตนโกสินทร์